Dịch thuật

Trung quốc thiếu những dịch giả tài năng.

Nhắc đến Trung Quốc không ai là không biết Mạc Ngôn, một nhà văn tài năng ở Trung Quốc. Trung Quốc cũng có rất nhiều nhà văn có tài năng nhưng họ muốn thành công thì những tác phẩm của họ phải đến được tay của độc giả thế giới. Điều này phụ thuộc rất nhiều vào những dịch giả tài năng ở  Trung Quốc.

Theo thống kê thì số lượng dịch giả ở Trung Quốc đã đạt tới con số khoãng 60.000 dịch giả, trong đó có hơn 10.000 người làm việc liên quan đến ngành dịch thuật văn học. Đó là một con số khổng lồ so với Việt Nam chúng ta nhưng theo China Press và Publishing Jourmal thì số dịch giả có khả năng dịch tiếng Trung Quốc ra tiếng nước ngoài thì chưa đến 10% trong tổng số này.

Trong 3 năm qua với sự trợ giúp của Dự án dịch thuật và xuất bản các tác phẩm văn hóa của Trung Quốc (the Project for Translation and Publication of Chinese Cultural Works), thì có khoảng 373 tác phẩm được dịch ra 6 ngôn ngữ và được xuất bản đến 9 quốc gia và các vùng lãnh thổ.

Mạc Ngôn và ước mơ vươn ra toàn cầu của các nhà văn ở Trung Quốc

Trung Quốc có rất nhiều tác phẩm giành được những giải thưởng rất cao trong nước và được đông đảo độc giả trong nước đón nhận nồng nhiệt. Nhưng điều đáng nói là những tác phẩm đó lại bị chậm trễ khi xuất bản ra nước ngoái vì Trung Quốc thiếu đi những dịch giả giỏi, có kinh nghiệm dịch thuật.

Điển hình là tiểu thuyết Thụ Hoạt của tác giả Diêm Liên Khoa đã ký hợp đồng bản quyền với nhiều nhà xuất bản đến từ các quốc gia lớn trên thế giới như Nhật Bản, Italy, Anh và Pháp từ cuối năm 2004 nhưng đến nhiều năm sau vẫn chưa có bản dịch nào thực hiện được vì Trung Quốc thiếu những dịch giả thích hợp.

Nền tảng văn hóa đa dạng  và lịch sử từ nhiều thế kỉ trước đã  in đậm trong nên văn học của Trung Quốc đòi hỏi các dịch giả phải có một sự hiểu biết sâu sắc chứ không chỉ có kỹ năng chuyển ngữ là có thể thành công trong lĩnh vực này. Đã có rất nhiều dịch giả phải nỗ lực hết mình để đạt được sự cân bằng giữa việc trung thành với nguyên văn và sự sáng tạo trong ngôn ngữ của bản dịch.

Để dịch được một tác phẩm văn học Trung Quốc sang ngôn ngữ khác đòi hỏi phải đâu tư rất nhiều vì các tác phẩm vừa khó dịch vừa khiến cho dịch giả phải đau đầu suy nghĩ, tuy nhiên các dịch giả lại được trả công rất thấp. Rất nhiều người đã phải từ bỏ đam mê dịch thuật vì lý do rất đơn giản là không thể trang trải được cuộc sống hàng ngày.

Mỗi dịch giả chỉ kiếm được chưa đến 70 nhân dân tệ (Khoảng 243.000 đồng) trên 1000 chữ Trung Quốc. Mỗi ngày trung bình một dịch giả chuyên nghiệp và có kinh nghiệm có thể dịch được từ 5.000 đến 5.500 chữ.

Số tiền kiếm được chưa đảm bảo nhu cầu sống

Ông Huang Youyi phó chủ tịch hiệp hội dịch giả Trung Quốc có phát biểu rằng thông thường những dịch giả thiếu kinh nghiệm sẽ tập hợp lại thành một nhóm làm việc theo kiểu dây chuyền chỉ để đáp ứng kịp hạn xuất bản của tác phẩm, với mức tiền công kiếm được. Chính những cách làm việc như vậy sẽ cho ra đời những bản dịch kém chất lượng.

Ở Trung Quốc có 57 trường đai học chuyên ngành dịch thuật, tuy nhiên các lớp học chuyên ngành dich thuật văn học Trung Quốc rất hiếm. Các sinh viên luôn vướng về việc thiếu sự đào tạo về dịch thuật các tác phẩm văn học đương đại Trung Quốc. Thay vào đó các lớp học chỉ tập trung nghiên cứu những tác phẩm đã được dịch. Đối với sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành dịch thuật, rất nhiều bạn phải từ bỏ việc dịch thuật để làm việc khác với mứa lương nhận được cao hơn.